سعدي
درخت غچه برآورد و بلبلان مستند
جهان جوان شد و ياران به عيش بنشستند
حريف مجلس ما خود هميشه دل مي برد
علي الخصوص كه پيرايه اي بر او بستند
بساط سبزه لگدكوب شد به پاي نشاط
ز بس كه عامي و عارف به رقص برجستند
يكي درخت گل اندر سراي خانه ماست
كه سروهاي چمن پيش قامتش پستند
به سرو گفت كسي، ميوه اي نمي آري
جواب داد كه آزادگان، تهي دستند
 
حافظ
صبا به تهنيت پير مي فروش آمد
كه موسم طرب و عيش و ناز و نوش آمد
هوا مسيح نفس گشت و باد نافه گشاي
درخت سبز شد و مرغ در خروش آمد
تنور لاله چنان بر فروخت باد بهار
كه غنچه غرق عرق گشت و گل بجوش آمد
به گوش هوش نيوش از من و به عشرت كوش
كه اين سخن سحر از هاتفم به گوش آمد
زفكر تفرقه باز آن تاشوي مجموع
به حكم آنكه جو شد اهرمن، سروش آمد
ز مرغ صبح ندانم كه سوسن آزاد
چه گوش كرد كه باده زبان خموش آمد
چه جاي صحبت نامحرم است مجلس انس
سر پياله بپوشان كه خرقه پوش آمد
زخانقاه به ميخانه مي رود حافظ
مگر زمستي زهد ريا به هوش امد
 
(گل) شعر بهاريه
مولانا جلال الدين محمد بلخي
امروز روز شادي و امسال سال گل              نيكوست حال ما كه نكو باد حال گل
گل را مدد رسيد زگلزار روي دوست             تا چشم ما نبيند ديگر زوال گل
مست است چشم نرگس و خندان دهان باغ                        از كرّ و فرّ و رونق لطف و كمال گل
سوسن زبان گشوده و گفته به گوش سرو               اسرار عشق بلبل و حسن خصال گل
جامه دران رسيد گل از بهر داد ما                زان مي دريم جامه به بوي وصال گل
گل آنجهاني است نگنجه درين جهان                       در عالم خيال چه گنجد خيال گل
گل كيست؟ قاصديست ز بستان عقل و جان                        گل چيست؟ رقعه ايست ز جاه و جمال گل
گيريم دامن گل و همراه گل شويم               رقصان همي رويم به اصل و نهان گل
اصل و نهال گل، عرق لطف مصطفاست                    زان صدر، بدر گردد آنجا هلال گل
زنده كنند و باز پر و بال نو دهند                  هر چند بر كنيد شما پر و بال گل
مانند چار مرغ خليل از پي وفا                    در دعوت بهار ببين امتثال گل
خاموش باش و لب مگشا خواجه غنچه وار               مي خند زير لب تو به زير ظلال گل
 
صائب تبريزي
 
از دل پرخون بلبل كي خبر دارد بهار                         هر طرف چون لاله صد خونين جگر دارد بهار
از قماش پيرهن، غافل ز يوسف گشته اند                شكوه ها از مردم كوته نظر دارد بهار
خواب آسايش كجا آيد به چشم سيمتن                  همچو بوي گل، عزيزي در سفر دارد بهار
از براي موشگافان در رگ هر سنبلي                       معني پيچيده چون موي كمر دارد بهار
هر زبان سبزه او ترجمان ديگري است                      از خمير خاكيان، يكسر خبر دارد بهار
ناله بلبل كجا از خواب بيدارش كند              بالش نرمي كه از گل، زير سر دارد بهار
بسكه مي نالد ز شوق عالم بالا به خود                  خاك را نزديك شد از جاي بر دارد بهار
 
دو رباعي بهاري
حيكم عمر خيام نيشابوري
 
بر چهره گل، نسيم نوروز خوش است                      در طرف چمن، روي دل افروز خوش است
از دي كه گذشت هر چه گوئي خوش نيست             خوش باش و ز دي مگو كه امروز خوش است
***
با دلبركي تازه تر از خرمن گل                     از دست مده جام مي و دامن گل
زان پيشترك كه گردد از باد اجل                  پيراهن عمر ما چو پيراهن گل
 
ميرزا عبدالقادر بيدل دهلوي
 
منتظران بهار، بوي شكفتن رسيد               مژه به گلها بريد، يار به گلشن رسيد
لمعه مهر ازل، بر در و ديوار تافت                 جام تجلي به دست، نور ز ايمن رسيد
تامه و پيغام را رسم تكلف نماند                 فكر عبارت كراست معني روشن رسيد
زين چمنستان كنون، بستن مژگان خطاست                        آينه صيقل زنيد ديده به ديدن رسيد
بيدل از اسرار عشق، هيچ كس آگاه نيست              گاه گذشتن گذشت، وقت رسيدن رسيد
 
 
 
 مولانای بلخی:
  اندر دل من مها دل‌افروز تویی
یاران هستند و لیک دلسوز تویی
شادند جهانیان به نوروز و به عید
عید من و نوروز من امروز تویی
 
***
 
حافظ شیرازی:
 
ز کوی یار میآید نسیم باد نوروزی
از این باد ار مدد خواهی چراغ دل برافروزی
به صحرا رو که از دامن غبار غم بیفشانی
به گلزار آی کز بلبل غزل گفتن بیاموزی
 
 
***
 
سنایی غزنوی:
 
با تابش زلف و رخت ای ماه دلفروز
از شام تو قدر آید وز صبح تو نوروز
از جنبش موی تو برآید دو گل از مشک
وز تابش روی تو برآید دو شب از روز
 
***
 
خواجوی کرمانی:
 
خیمة نوروز بر صحرا زدند
چارطاق لعل بر خضرا زدند
لاله را بنگر که گویی عرشیان
کرسی از یاقوت برمینا زدند
 
***
 
ملک الشعرا بهار:
 
رسید موکب نوروز و چشم فتنه غنود
درود باد بر این موکب خجسته، درود
به هرکه درنگری، شادیی پزد در دل
به هرچه برگذری، اندُهی کند بدرود
 
***
 
فروغی بسطامی:
 
عید آمد و مرغان رة گلزار گرفتند
وز شاخة گل داد دل زار گرفتند
نوروز همایون شد و روز می گلگون
پیمانه‌کشان ساغر سرشار گرفتند
 
*** 
 
منوچهری دامغانی:
 
نوروز، روزگار نشاطست و ایمنی
پوشیده ابر، دشت به دیبای ارمنی
از بامداد تا به شبانگاه می خوری
وز شامگاه تا به سحرگاه گل چینی
 
 ***
 
سعدی شیرازی:
 
برآمد باد صبح و بوی نوروز
به کام دوستان و بخت پیروز
مبارک بادت این سال و همه سال
همایون بادت این روز و همه روز
 
 ***
 
عبید زاکانی:
 
چو صبح رایت خورشید آشکار کند
ز مهر قبلة افلاک زرنگار کند
رسید موسم نوروز و گاه آن آمد
که دل هوای گلستان و لاله‌زار کند
 
***
 
نظامی گنجوی:
 
بهاری داری ازوی بر خور امروز
که هر فصلی نخواهد بود نوروز
گلی کو را نبوید آدمی زاد
چو هنگام خزان آید برد ب
 
 
شعر از خيام:
بر چهره ی  گل  نسيم  نوروز  خوش است
                     بر طرف چمن  روی  دلفروز خوش است 
از دی که گذشت هر چه گويی خوش نيست
                    خوش باش ومگوزدی که امروزخوش است 
 
 
مژده ای دل که  دگرباره بهار آمده است           خوش  خراميده  و با حسن  و  وقار آمده است
 به  تو ای  باد  صبا  می دهمت  پيغامی           اين پيامی است که از دوست به يار آمده است
شاد باشيد در اين عيد و در اين سال جديد          آرزويی است  که از دوست  به يار آمده است
 
 
شعرهای  نوروز  از نعمت آزرم :

يكبار دگر نسيم  نوروز وزيد
دل‌ها به هوای روز نو باز تپيد
نوروز و بهار و بزم ياران خوش باد
در خاك وطن ، نه در ديار تبعيد
--------
نوروز! خوش آمدی صفا آوردی!
غمزخم فراق را دوا آوردی
همراه تو باز اشك ما نيز دميد
بويی مگر از ميهن ما آوردی!
--------
بر سفره‌ی هفت سين نشستن نيكوست
هم سنبل و سيب و دود ِ كُندر خوشبوست
افسوس كه هر سفره كنارش خالی ست
از پاره دلی گمشده يا همدم و دوست
--------
هر چند زمان بزم و نوش آمده است ،
بلبل به خروش و گل به جوش آمده است ،
با چند بهار ، لاله‌ی خفته به خاك ،
نوروز كبود و لاله پوش آمده است!
--------
نوروز رسيد  و ما همان در ديروز
در رزم  نه  بر دشمن شادی پيروز
اين غُصّه مرا كشت كه دور از ميهن
هر سال سر آمد  و نيامد نوروز !
--------
نوروز نُماد جاودان نوشدن است
تجديد جوانی جهان كهن است
زينها همه خوبتر كه هر نو شدنش
باز آور ِ نام پاك ايران من است
--------
دلتنگ ز غربتيم و شادان باشيم
از آنكه درست عهد و پيمان باشيم
بادا كه چو نوروز رسد ديگر بار
با سفره‌ی هفت سين در ايران باشيم
 
 
باد نوروز وزيده است به كوه و صحرا
جامه عيد بپوشند، چه شاه و چه گدا
بلبل باغ جنان را نبود راه به دوست
نازم آن مطرب مجلس كه بود قبله نما
صوفى و عارف از اين باديه دور افتادند
جام مى گير ز مطرب، كه روى سوى صفا
همه در عيد به صحرا و گلستان بروند
من سرمست زميخانه كنم رو به خدا
عيد نوروز مبارك به غنى و درويش
يار دلدار! زبتخانه درى رابگشا
گرمرا ره به در پير خرابات دهى
به سروجان به سويش راه نوردم نه به پا
سالها در صف ارباب عمائم بودم
تا به دلدار رسيدم، نكنم باز خطا [1]
 
حضرت امام(ره) ضمن مبارك شمردن عيد نوروز بر فقير و غنى و پوشيدن جامه نو در اين ايام، و رفتن به كوه وصحرا و باغ و بستان را ستوده و در وصف بهار قصيده ذيل را سروده است: [2]
 
بهار شد در ميخانه باز بايد كرد
به سوى قبله عاشق نماز بايد كرد
نسيم قدس به عشاق باغ مژده دهد
كه دل ز هردو جهان بى نياز بايد كرد
كنون كه دست به دامان سرو مى نرسد
به بيد عاشق مجنون، نياز بايد كرد
غمى كه در دلم از عشق گلعذاران است
دوا به جام مى چاره ساز بايد كرد
كنون كه دست به دامان بوستان نرسد
نظر به سرو قدى سرفراز بايد كرد
 
باز حضرت امام(ره) درباره اين عيد سعيد گفته است: [3]
 
اين عيد سعيد عيد حزب الله است
دشمن زشكست خويشتن آگاه است
چون پرچم جمهورى اسلامى ما
جاويد به اسم اعظم الله است.
 
و در رباعى ذيل «عيد» را چنين توصيف كرده است: [4]
 
اين عيد سعيد عيد اسعد باشد
ملت به پناه لطف احمد باشد
برپرچم جمهورى اسلامى ما
تمثال مبارك محمد(ص) باشد.
 
و در قصيده طولانى «بهاريه» كه چند بيت آن آورده مى شود سروده است: [5]
 
آمد بهار و بوستان شد اشك فردوس برين
گلها شكفته در چمن، چون روى يار نازنين
گسترده بادجان فزا، فرش زمرد بى شمر
افشانده ابرپرعطا بيرون حد، در ثمين
از ارغوان و ياسمن طرف چمن شد پرنيان
وز اقحوان و نسترن سطح دمن ديباى چين
از لادن و ميمون رسد، هر لحظه بوى جان فزا
وز سورى و نعمان وزد، هردم شميم عنبرين
از سنبل ونرگس جهان، باشد به مانند جنان
وز سوسن ونسرين زمين،چون روضه خلدبرين
از فر لاله بوستان گشته به ازباغ ارم
وز فيض ژاله گلستان، رشك نگارستان چين
از قمرى و كبك و هزار آيد نواى ارغنون
و ز سيره و كوكو وسار، آواز چنگ راستين
تا باد نوروزى وزد، هرساله اندر بوستان
تا ز ابر آذارى دمد ريحان و گل اندر زمين
بر دشمنان دولتت هر فصل باشد چون خزان
بر دوستانت هر مهى بادا چو ماه فرودين.